Bestuursmaatregel 2018
In 2018 werken we aan de uitvoering van de KRW-maatregelen die vastgesteld zijn voor de planperiode 2016-2021. Zo verbeteren we de natuurvriendelijke inrichting en heffen we knelpunten voor vismigratie op. De maatregelen zijn beschreven in de KRW-Beslisnota uit 2015 en de KRW-factsheets per waterlichaam.

In 2018 realiseren we circa 50 hectare ondiepwaterzone. Deels door grote verondiepingsprojecten met bagger die de provincie Fryslân uitvoert. Daarmee zal de opgave voor de andere boezemmeren tot eind 2021 zijn uitgevoerd. In 2017 en 2018 zijn en worden delen van Lende, het Koningsdiep en de bovenlopen van de Tsjonger geherprofileerd. Met deze circa 16,5 kilometer hebben we de opgave voor de beken tot eind 2019 vrijwel uitgevoerd. Eind 2018 hebben we ook circa 34 kilometer natuurvriendelijke oevers langs boezemkanalen ingericht. Daarmee is de opgave tot halverwege 2020 ingevuld. De opgave tot eind 2018 is in totaal 55 kilometer, waarvan naar verwachting dan circa 18 kilometer zal zijn gerealiseerd.

Dit hebben we in 2018 bereikt

1. 16 ha ondiepe zones in de meren is ingericht.
2. In de boezemkanalen is 4,6 km natuurvriendelijke oeverinrichting gerealiseerd. Reden is dat we de inrichting van de boezemkanalen de komende jaren gebundeld zullen uitvoeren in de POP-3 subsidieprojecten.
3. Voor herinrichting van de beken is 2,3 km uitgevoerd. De uitvoering is afhankelijk van de gebiedsprocessen en van de provincie.
4. Er is geen verbreding uitgevoerd in KRW-hoofdwatergangen. Voor de overige hoofdwatergangen is 2 km gerealiseerd. De voortgang hangt af van het proces in de streek.
5. Er is 2 km natuurvriendelijke oever aangelegd in KRW-hoofdwatergangen.
6. Er is 1 zuiverende maalkom met groene zuivering gerealiseerd.
7. E zijn vijf vispassages aangelegd. Drie passages in de beken zijn opgenomen in een POP-3 subsidieproject. Die volgen in 2019.

De bezuiniging van de provincie op de natuur heeft geen effect op de uitvoering van projecten in KRW- en Natura 2000-gebieden. De uitvoering hiervan gaat door zoals is afgesproken. Voor uitvoering in de landinrichtingsgebieden is de provincie ook afhankelijk van de processen in het gebied.

Bestuursmaatregel 2018
In de KRW-stroomgebiedsbeheerplannen staan doelen en maatregelen voor de KRW-waterlichamen (plassen en meren). Landelijk is afgesproken dat voorafgaand aan de derde generatie plannen een evaluatie plaatsvindt. De provincie Fryslân stelt waar nodig op advies van het waterschap de ecologische KRW-doelen voor de periode 2022-2027 bij. Dit is alleen mogelijk wanneer dit goed gemotiveerd kan worden binnen de KRW-systematiek. Daarom doen we in 2018 onderzoek naar de haalbare toestand van waterkwaliteit in de KRW-waterlichamen.

We doen in 2018 voorbereidende onderzoeken en analyses voor het KRW-gebiedsproces dat in 2019 gestart wordt. De uitkomsten van deze onderzoeken en analyses worden gedeeld met het bestuur. In 2019 zijn de conceptdoelen gereed en deze worden in 2020 in ontwerp vastgesteld. In 2021 zijn ze definitief. De doelen zijn onderdeel van de actualisatie van de factsheets KRW-waterlichamen.

Dit hebben we in 2018 bereikt
In 2018 hebben we de inventarisatie en analyse van de waterkwaliteit uitgevoerd. De resultaten daarvan zijn met het bestuur gedeeld. Ook hebben we rapportages opgesteld over de effectiviteit van natuurvriendelijke oevers en vispassages. Deze rapportages zijn tijdens een thema-avond over de KRW aan het bestuur gepresenteerd. Voor alle KRW-waterlichamen stellen we een watersysteemanalyse op. Deze analyse levert belangrijke informatie op voor het opstellen van doelen en maatregelen. Door extra werkzaamheden die verband houden met de droogte, ligt de uitvoering hiervan achter op schema. In 2019 maken we daarom een inhaalslag.

Bestuursmaatregel 2018
Overige wateren zijn wateren die buiten de KRW-waterlichamen vallen. Dit is ongeveer de helft van het water in het beheergebied. De provincie Fryslân gaat in 2021 waterkwaliteitsdoelen voor deze wateren vaststellen. In de planperiode adviseert het waterschap de provincies over deze doelen. Uitgangspunt hiervoor is de methode die het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen hebben ontwikkeld voor het afleiden van doelen voor overige wateren.

Dit hebben we in 2018 bereikt
In oktober 2018 is een startbijeenkomst georganiseerd voor gemeenten over doelen voor overige wateren in stedelijk gebied. Vanwege de beschikbaarheid van meetgegevens in stedelijke gebieden en landbouwgebieden werken we de doelen voor deze gebieden als eerste uit. Door extra werkzaamheden die verband houden met de droogte, ligt de uitvoering hiervan achter op schema. In 2019 maken we daarom een inhaalslag.

Bestuursmaatregel 2018
In het zwemwaterprofiel wordt voor elke zwemlocatie een verbeterplan opgesteld. Wetterskip Fryslân neemt het initiatief om concrete afspraken te maken over de te nemen maatregelen. Het gaat hierbij om fysieke maatregelen, maar ook om afspraken over communicatie, regelgeving, handhaving, taakverdeling en samenwerking. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de maatregelen ligt bij alle betrokken partijen, dus ook bij gemeenten, exploitanten en de provincie

We actualiseren de zwemwaterprofielen van tien zwemwaterlocaties en zetten de benodigde maatregelen in gang. De locaties die ‘slecht’ of ‘aanvaardbaar’ scoren krijgen hierbij prioriteit.

Dit hebben we in 2018 bereikt
De tien maatregelen voor verbetering van de zwemwaterlocaties zijn in 2018 afgerond.

Bestuursmaatregel 2018
Het waterschap beoordeelt na afloop van elk badseizoen elk zwemwater, zoals bepaald in de zwemwaterrichtlijn. Jaarlijks stellen wij een rapportage op met de bevindingen. Dat doen we aan de hand van een meerjarige meetreeks. De monitoringsgegevens worden door de provincie gebruikt voor toezicht en handhaving en voor de aanwijzing van zwemwateren.

Dit hebben we in 2018 bereikt
De rapportage over het badseizoen 2018 is opgesteld en behandeld in het dagelijks bestuur.

Bestuursmaatregel 2018
Het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer is een initiatief van LTO Nederland. Wetterskip Fryslân draagt ook in 2018 aan dit programma bij met onder andere advies en monitoring van effecten. Daarnaast voeren we samen met stakeholders het uitvoeringsprogramma emissies uit. Dit programma richt zich op het verminderen van erfafspoeling in de melkveehouderij en akkerbouw, het sluiten van de nutriëntenkringlopen, het verbeteren van de bodemkwaliteit, het verminderen van oppervlakkige afspoeling van percelen en het verminderen van vuilwaterlozingen uit de recreatievaart. Ook stimuleren we het beperken van de emissies en het inzamelen van vuilwater door de recreatievaart. Dat doen we in het kader van het convenant Schoon Zwemwater in Fryslân samen met Marrekrite, provincie Fryslân, gemeenten, watersportverbond en de Friese Milieu Federatie.

We gaan door met het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer en het uitvoeringsprogramma emissies. Dat doen we ook met de projecten gericht op erfafspoeling melkveehouderij (Schoon Erf, Schoon Water), oppervlakkige afspoeling percelen (Perceelemissies in de hand) en het sluiten van de kringlopen (Vruchtbare Kringlopen Noord-Nederland). Verder starten we in 2018 met een maatregelenproject om erfemissies in de akkerbouw te voorkomen en met projecten om de bodemkwaliteit te verbeteren (bodem-APK en bredere benutting organisch materiaal in landbouwbodems). Ten slotte vergroten we het aantal drijvende afvalwaterzuiveringsinstallaties van één naar drie. Zo kunnen we meer vuilwater uit de recreatievaart inzamelen en verwerken. Hiervoor maken we ook een communicatieplan.

Dit hebben we in 2018 bereikt
Met communicatie en voorlichting hebben we bijgedragen aan het terugdringen van de lozingen door recreatievaart. Ook de lobby bij het Rijk is succesvol gebleken. Zo heeft het ministerie van I&W toegezegd om per 1 april 2019 met een ministeriële regeling het zelf zuiveren van afvalwater aan boord mogelijk te maken. In de nieuwe Omgevingswet (2021) is bovendien een verbod opgenomen om aan boord een lozingsmogelijkheid te hebben van ongezuiverd afvalwater naar oppervlaktewater. Via het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer hebben we samen met de landbouwsector belangrijk stappen voorwaarts gezet om het afspoelen van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen van erven en percelen terug te dringen.

Bestuursmaatregel 2018
Met het terugdringen van emissies door erfafspoeling levert de agrarische sector een bijdrage aan de realisatie van KRW-doelen. De LTO, de NMV en de AJF doen mee in het project. WF is opdrachtgever, terwijl LTO-noord de projectleiding uitvoert. Er zijn 1640 deelnemers waarvan 22 in het Groningse Westerkwartier. Jaarlijks vinden er 500 bedrijfsbezoeken plaats.

Dit hebben we in 2018 bereikt
Het project ‘Schoon erf, Schoon water’ ligt op schema. Aan de helft van de 1.640 deelnemende melkveebedrijven is inmiddels een bedrijfsbezoek gebracht. In 2019 start ook het uitvoeren van een aantal steekproeven bij de melkveehouders waarvan de uitvoeringstermijn inmiddels is verstreken.

Bestuursmaatregel 2018
In ons beheergebied is nog een beperkt aantal vervuilde waterbodems aanwezig. Zeven van deze locaties zijn onder de Wet Bodembescherming (Wbb) beoordeeld als locaties met ecologische risico’s en verspreidingsrisico’s. Deze zullen in de planperiode 2016-2020 worden gesaneerd. We hebben hiervoor samen met de provincie (als bevoegd gezag Wbb) een programma opgesteld.

Dit hebben we in 2018 bereikt
De uitvoering van de sanering van de Schipsloot te Wolvega is vertraagd. In de Schipsloot bleek meer verontreinigd slib aanwezig te zijn dan in het voorgaande onderzoek was aangetroffen. In december 2018 heeft de aanbesteding van het werk plaatsgevonden. De uitvoering van de sanering start in februari 2019. De voorbereidingen voor de uitvoering van de sanering in de Aldfeart te Surhuisterveen zijn in 2018 afgerond. In december 2018 heeft de aanbesteding plaatsgevonden. Start van de sanering is in januari 2019.

Bestuursmaatregel 2018
Het huidige Integraal Zuiveringsplan (IZP) is in 2013 vastgesteld. De slibstrategie maakt hier deel van uit. Door ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van grote industriële lozers op onze rwzi’s, nieuwe duurzaamheidsambities en wijzigingen als gevolg van de Omgevingswet zullen we het IZP in 2018 actualiseren.

Dit hebben we in 2018 bereikt
In november heeft een discussie plaatsgevonden met de commissie APZF om de belangrijkste ambities te toetsen. Het IZP 2013 en de Rioleringsnota 2009 gaan op in de nieuwe beleid- en beheernota Zuiveren. Gemeenten zijn onze partner in de waterketen. We hebben hen via een klankbordgroep betrokken bij het opstellen van de nota. De finale besluitvorming van de nota in het bestuur heeft plaatsgevonden op 26 februari 2019.

Bestuursmaatregel 2018
De komende jaren voeren we maatregelen uit die opgenomen zijn in het Energie-efficiencyplan 2017-2020 (EEP). Daarmee geven we invulling aan onze ambities op het gebied van duurzaamheid en energie. Het EEP is een instrument voor het plannen van maatregelen en vormt een belangrijk onderdeel van het duurzaamheids- en energie beleid bij Wetterskip Fryslân gebaseerd op de afspraken die met het Rijk zijn gemaakt (MJA3).
Een groot deel van de energie-ambities wordt gerealiseerd binnen de slibverwerking. Bij de huidige verwerking van ons zuiveringsslib worden twee fasen onderscheiden: de voorverwerking (deels vergisten, ontwateren) en de eindverwerking (drogen, verbranden). Vanaf 2017 gaat ons slib naar SNB in Moerdijk, waarmee we een aanzienlijke energiebesparing hebben bereikt. In 2018 nemen we een besluit over de wijze waarop we op een duurzame wijze onze slibverwerking willen realiseren waarmee we energie uit ons afvalwater( slib) kunnen halen. Binnen de nieuw te bouwen slibvoorverwerkingsinstallaties wordt met de Duurzame slibverwerking op rwzi Leeuwarden en Heerenveen, op termijn al het slib van de Friese rwzi’s verwerkt.

In 2018 starten we met de voorbereidingen van het plaatsen van zonnepanelen op de rwzi’s. Dit zal vooral bestaan uit het regelen van de benodigde vergunningen en het aanvragen van subsidies. Vanaf 2019 starten we met het plaatsen van zonnepanelen op de rwzi’s.

Dit hebben we in 2018 bereikt
In april 2018 heeft het algemeen bestuur besloten om het project Duurzame slibverwerking te starten. De uitgangspunten en het voorlopig ontwerp van de locatie Leeuwarden (fase 1) zijn inmiddels gereed.
Een projectteam is in 2018 bezig geweest met de voorbereidingen voor het plaatsen van zonnepanelen op een aantal van onze rwzi’s. Er zijn vergunningen en subsidies aangevraagd. Ook is gewerkt aan de contractdocumenten voor de aanbesteding en het klaar maken van de terreinen.

Bestuursmaatregel 2018
Met het programma WiB Waterzuiveren optimaliseren we organisatorisch en operationeel het zuiveringsbeheer. We nemen hiervoor de centrale proceskamer in gebruik, installeren analysers op diverse rwzi’s en implementeren geavanceerde procesregelingen.

De centrale proceskamer is op 1 januari 2018 in gebruik. De pilot op de rwzi Heerenveen moet uitwijzen in hoeverre geavanceerde procesregelingen tot besparingen kunnen leiden en op welke rwzi’s.

Dit hebben we in 2018 bereikt
De centrale proceskamer is sinds 1 januari 2018 in gebruik. De effecten zullen naar verwachting de komende jaren zichtbaar zijn. We verwachten dat de kwaliteit van zuivering toeneemt. De kwetsbaarheid neemt juist af. Daarnaast gaat de centrale proceskamer naar verwachting een belangrijke bijdrage leveren bij het in beeld brengen van optimalisatiekansen in de waterketen. Uit de pilot op de rwzi Heerenveen is gebleken dat er geen financiële of kwalitatieve verbeteringen te behalen zijn met de inzet van een geavanceerde procesregeling. Daarom zien we af van verder installatie.

Bestuursmaatregel 2018
Met bronmaatregelen kan voorkomen worden dat ‘nieuwe’ microverontreinigingen in het oppervlaktewater terechtkomen. Het gaat hierbij om verontreinigingen als medicijnresten, microplastics en antibiotica resistente bacteriën. Ook is meer inzicht in de effecten van deze stoffen in het oppervlaktewater nodig, om de ernst van de problematiek te kunnen duiden.

Bij de actualisatie van het IZP nemen we de landelijke ontwikkelingen op dit gebied mee en bepalen we onze aanpak.

Dit hebben we in 2018 bereikt
In 2018 is het project Medischoon uitgevoerd, waarmee gewerkt is aan de bewustwording en de inzamelstructuur voor medicijnafval. De inzamelstructuur (inzameling via apotheker en gemeente) is inmiddels grotendeels op orde. Daarnaast is onderzoek uitgevoerd naar de effecten van medicijnresten in effluent van rwzi’s op het oppervlaktewater. De resultaten komen in 2019 beschikbaar. De aanpak van medicijnresten is opgenomen in de beleids- en beheernota Zuiveren, die in 2018 is opgesteld. Het algemeen bestuur heeft de nota in februari 2019 vastgesteld.